28ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εμπορικού Δικαίου

Δείτε το βιντεοσκοπημένο (με επιμέλεια του Δικηγορικού Συλλόγου Πάτρας) εδώ

Σύγχρονα ζητήματα του δικαίου των σημάτων

Δείτε βιντεοσκοπημένη την εκδήλωση εδώ

ΝΕΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΛΟΓΩΝ         

Ναι της Ολομέλειας του ΑΠ στην αναλογική εφαρμογή του ΠΔ 219/91, όπως ισχύει, στις διαμεσολαβητικές συμβάσεις (παραγγελιοδοχικού αντιπροσώπου και διαρκούς πρακτορείας)

Ναι της Ολομέλειας του ΑΠ στην αναλογική εφαρμογή του ΠΔ 219/91, όπως ισχύει, στις διαμεσολαβητικές συμβάσεις (παραγγελιοδοχικού αντιπροσώπου και διαρκούς πρακτορείας).

Σπύρου Γ. Αλεξανδρή, Δικηγόρου LL.M.

Όπως είναι γνωστό, το ζήτημα της αναλογικής εφαρμογής του ΠΔ 219/91 «Περί Εμπορικών Αντιπροσώπων σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 86/653/ΕΟΚ», στις διαμεσολαβητικές συμβάσεις (ιδίως σύμβαση διανομής) απασχόλησε με ιδιαίτερη ένταση τόσο τη νομολογία όσο και τη θεωρία[1].

Επίσης το όλο ζήτημα, μετά από προδικαστικό ερώτημα που έθεσε πρωτοβάθμιο δικαστήριο[2] ,ταξίδεψε στο Λουξεμβούργο και απασχόλησε και την νομολογία του ΔΕΚ (ήδη ΔΕΕ), το οποίο με Αιτιολογημένη Διάταξη[3] ναι μεν έκρινε ότι δεν τίθεται ζήτημα αναλογικής εφαρμογής της Οδηγίας σε άλλες διαμεσολαβητικές συμβάσεις, πλην ο Εθνικός Νομοθέτης είναι ελεύθερος να προβλέψει και θεσπίσει διατάξεις πρόσφορες για την προστασία παραγγελιοδόχων (η υπόθεση Μαυρωνά αφορούσε παραγγελιοδοχικό αντιπρόσωπο).

Ο ΑΠ με την σημαντικότατη απόφασή του 139/2006 έκρινε ότι υφίσταται γνήσιο (ακούσιο) νομοθετικό κενό και είναι δυνατή η αναλογική εφαρμογή του ΠΔ και στις άλλες διαμεσολαβητικές συμβάσεις[4].

Η άνω κρίση της αποφάσεως ΑΠ 139/2006, η οποία επισφραγίστηκε στη συνέχεια με σειρά αποφάσεων του ίδιου δικαστηρίου[5] υιοθετήθηκε από τον Έλληνα νομοθέτη, πλην με μία σημαντική διαφορά. Mε την διάταξη του άρθρου 14 παρ. 4 στοιχ. α και β του ν. 3557/2007 θεσπίστηκε η «ανάλογη εφαρμογή» του ΠΔ μόνο στις συμβάσεις αντιπροσωπείας που αφορούν παροχή υπηρεσιών και αυτές της αποκλειστικής διανομής. Η νέα διάταξη έχει επί λέξει ως εξής: «4. Οι διατάξεις του ΠΔ, όπως ισχύει, εφαρμόζονται αναλόγως στις συμβάσεις: α) αντιπροσωπείας, οι οποίες αφορούν παροχή υπηρεσιών, β) αποκλειστικής διανομής, εφόσον, ως συνέπεια της σύμβασης αυτής, ο διανομέας ενεργεί ως τμήμα της εμπορικής οργάνωσης του προμηθευτή». Αυτό δε παρά την απόφαση ΑΠ 139/2006, η οποία στην μείζονα σκέψη της προκρίνει την αναλογική εφαρμογή σε όλες τις διαμεσολαβητικές συμβάσεις, που διαθέτουν τα κριτήρια της συμβάσεως εμπορικής αντιπροσωπείας.

Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι η άνω διάταξη δεν ενσωματώνεται στο ΠΔ, ούτε συνιστά τροποποίηση του τελευταίου, όπως αυτές που έγιναν με τα ΠΔ 264/1991 , 249/1993, 88/1994 και 312/1995. Για το λόγο αυτό ορθά περιλήφθηκε σε τυπικό νόμο, δεδομένου ότι δεν αφορά σε (προσήκουσα) μεταφορά της οδηγίας για τους εμπορικούς αντιπροσώπους στο εσωτερικό δίκαιο και επομένως δεν θα μπορούσε να θεσπιστεί με ΠΔ κατ’ εξουσιοδότηση των νομοθετικών διατάξεων που αναφέρονται στο προοίμιο του ΠΔ και αφορούν τη μεταφορά κοινοτικών οδηγιών στο εσωτερικό δίκαιο[6].

Δυστυχώς η άνω (περιορισμένη) επιλογή του Έλληνα Νομοθέτη προκάλεσε κάποια σύγχυση. Έτσι στην θεωρία και στην νομολογία αναζωπυρώθηκε η συζήτηση και ο προβληματισμός κατά πόσο το ΠΔ εφαρμόζεται αναλογικά σε όλες τις διαμεσολαβητικές συμβάσεις με αποτέλεσμα, το όλο ζήτημα να παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του ΑΠ, προκειμένου να αποφανθεί σχετικώς[7]

Πλέον η Ολ. ΑΠ[8] με τις αποφάσεις της (με μειοψηφία οκτώ μελών[9]) 15/2013 (αφορά την σύμβαση διαρκούς πρακτορείας ταξιδίων) και 16/2013 (αφορά την σύμβαση παραγγελιοδοχικού αντιπροσώπου) με εξαιρετικές και εμπλουτισμένες σκέψεις σε σχέση με την ΑΠ 139/2006, απεφάνθη υπέρ της αναλογικής εφαρμογής του ΠΔ 219/91 στις διαμεσολαβητικές αποφάσεις, εφόσον βεβαίως πληρούνται κατά περίπτωση τα κριτήρια της αναλογικής εφαρμογής του ΠΔ, κρίνοντας ότι υφίσταται «…ασύγνωστο ακούσιο κενό, το οποίο ο νομοθέτης όφειλε να προβλέψει και να καλύψει (πρωτογενές κενό), αφού κενό συνιστά γενικώς η έλλειψη στη συγκεκριμένη περίπτωση σύννομης ρύθμισης, μολονότι η έννομη τάξη την αξιώνει λόγω της ομοιότητας της περίπτωσης αυτής με άλλες ρυθμισμένες στο νόμο περιπτώσεις. Μάλιστα κενό δεν συνιστά μόνον η παντελής έλλειψη ρύθμισης στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και η ελλιπής ρύθμιση, όταν συνιστά αδικαιολόγητη απόκλιση από τις ρυθμισμένες όμοιες περιπτώσεις, οπότε ανακύπτει και πάλι ανάγκη πλήρωσης του κενού μέσω της αναλογίας, η οποία ως ειδικότερη έκφραση της τελολογικής μεθόδου ερμηνείας και εφαρμογής του δικαίου στηρίζεται στην ουσιώδη ομοιότητα της αρρύθμιστης περίπτωσης με ρυθμισμένες από την έννομη τάξη περιπτώσεις. Οπωσδήποτε η δυνατότητα αναλογικής εφαρμογής του π.δ/τος 219/ 1991 για τον εμπορικό αντιπρόσωπο και σε άλλες μορφές εμπορικών διαμεσολαβητικών δραστηριοτήτων κρίνεται κατά περίπτωση (ad hoc), με την έννοια όχι βέβαια επιλεκτικά, έτσι ώστε η αναλογία να αποτελεί για την περίπτωση αυτή εισαγωγή στην πραγματικότητα ατομικού δικαίου, αλλά θα πρέπει η ατομική περίπτωση να συγκεντρώνει τα στοιχεία που δικαιολογούν εξ αντικειμένου την επέκταση και σ΄ αυτή των ρυθμίσεων του ως άνω π.δ/τος. Δηλαδή με βάση τα στοιχεία αυτά επιτυγχάνεται η αναλογική εφαρμογή του π.δ/τος 219/1991 σε κάθε όμοια περίπτωση και όχι αποκλειστικά στην κρινόμενη ατομική περίπτωση και μάλιστα κατά τον ίδιο αντικειμενικό τρόπο εξειδικεύεται και η δυνατότητα αναλογικής εφαρμογής των επιμέρους διατάξεων του π.δ/τος στο σύνολο των όμοιων περιπτώσεων, οπότε ασφαλώς δεν πρόκειται για ανεπίτρεπτη από το αρθρ. 26 του Συντάγματος άσκηση νομοθετικού έργου από το δικαστήριο…».

Κατά τον τρόπο αυτό ολοκληρώθηκε, τουλάχιστον σε νομολογιακό επίπεδο, μία συζήτηση, η οποία ταλάνισε την νομολογία τόσο των Δικαστηρίων της ουσίας όσο και του Ακυρωτικού πάνω από μία εικοσαετία.



[1] Ενδεικτικά ΑΠ 849//2002 ΝοΒ 2003, 47-, ΕφΑθ 236/2006, ΝοΒ 2006, ΕφΑθ 1714/2005, ΔΕΕ 2005, 838 - ΕφΑθ 1729/2005, ΕπισκΕΔ 2005, 1059 με εισαγωγικό σημείωμα Κ Παμπούκη - ΕφΑθ. 7371/2003, ΕπισκΕΔ 2004, 438, -ΕφΑθ 9155/2002, ΔΕΕ 2004,. 677 – ΕφΘεσ. 1876/2002 και ΕφΑθ.7303/2002 ΕπισκΕΔ 2003, 437 επ. και την επ’ αυτών μελέτη του Α. Καραγκουνίδη .ο.π–όπου και πλούσιες παραπομπές στη θεωρία και νομολογία - ΠΠρΘεσ. 627/2001, ΔΕΕ 2001, με σημείωμα Ν. Κυπρούλη, Δ. Κουτσούκη, Η αναλογική εφαρμογή του ΠΔ 219/1991 στις συμβάσεις διανομής, σημείωμα στην ΕφΑθ 986/2005, ΔΕΕ 2005, 705 με επίσης πλούσιες παραπομπές στη θεωρία και νομολογία ιδία παρ. 10 σελ. 706

[2][2] Απόφαση 3710/2001 Πολ/λούς Πρωτ. Αθηνών

[3] Αιτιολογημένη Διάταξη ΔΕΚ της 10.2.2004 (C-85/03 Μαυρωνάς κατά Δέλτα Συμμετοχών).

[4] Βλ. μείζονα σκέψη της ΑΠ 139/2006, η οποία με ελάχιστες εξαιρέσεις επιδοκιμάστηκε από το σύνολο της θεωρίας: ενδεικτικά, Εισαγωγικό σημείωμα Κ. Παμπούκη, ΕπισκΕΔ 2006, σελ. 420 - Σημ. Η. Σουφλερού, ΔΕΕ 2006, σελ. 653 - Παρατηρήσεις ΙΙ Ν. Ελευθεριάδη, ΕΕμπΔ 2006, σελ. 321 – Δ. Κουτσούκη, ΕλλΔνη 2006, σελ. 754 - Ν. Βερβεσό, ΧρΙΔ 2006, σελ. 855 – Σ. Τσίρου ΝοΒ 2006, σελ. 1681, Σημείωση Ε.Ν. ΧρΙΔ 2006, σελ. 541 – Σημείωση Α.Δ.Μ Αρμενόπουλος 2006, σελ. 1034 - Παρατηρήσεις Σ. Γ. Αλεξανδρή, ΝοΒ 2006, σελ. 1115 - Βλ. όμως και επικριτικές Παρατηρήσεις Ι Δρυλλεράκη Ι., ΕΕμπΔ 2006, σελ. 316 καθώς και αντίθετη προς της απόφαση ΑΠ 139/2006 εισήγηση του αποχωρήσαντος Αρεοπαγίτη Ε. Τσακόπουλου εις ΕΕμπΔ 2006, σελ. 313, την οποία ανέγνωσε ο Αρεοπαγίτης Ι. Παπανικολάου.

Επίσης βλ. ανάλογες σκέψεις στη απόφαση 4Α-61/22.5.2008 του ελβετικού Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου, ΝοΒ 2009, σελ. 445, όπου και θετικές παρατηρήσεις Σ. Αλεξανδρή με θέμα «Η αποζημίωση πελατείας του διανομέα στην ελβετική έννομη τάξη, πρόδρομος της κοινοτικής ρυθμίσεως - Η αποζημίωση πελατείας του διανομέα στην ελληνική έννομη τάξη» .

[5] Ενδεικτικά βλ. αποφάσεις ΑΠ 212/2006- ΝοΒ 2007, σελ. 701 53/2007- ΝοΒ 2007, σελ. 1382 και AΠ 1805/2007, ΝοΒ 2008, σελ. 148, όλες με παρατηρήσεις Σ. Αλεξανδρή.

[6] Η. Σουφλερό, Η νομοθετική θέσπιση της ανάλογης εφαρμογής του ΠΔ 219/1991 για τους εμπορικούς αντιπροσώπους σε ορισμένες άλλες διαρκείς συμβάσεις διαμεσολάβησης στο εμπόριο (άρθρο 14 παρ. 4 Ν 3557/2007) - Μια πρώτη αποτίμηση υπό το φως της πρόσφατης νομολογίας του ΑΠ και του ΔΕΚ, ΔΕΕ 2008/496.

[7] Βλ ΑΠ 1121/2010 και 539/2012, οι οποίες δεν δέχονται την αναλογική εφαρμογή του ΠΔ στην ταχυδρομική πρακτορεία και 445/2012 η ποία δέχεται την αναλογική εφαρμογή στην πρακτορεία ταξιδίων.) καθώς και 103/2012, η οποία αφορά παραγγελιοδοχικό αντιπρόσωπο. Με τις ΑΠ 103/2012 και 445/2012 παραπέμφθηκαν τα σχετικά ζητήματα στην Ολομέλεια του ΑΠ. Επίσης βλ. σχετικώς ΑΠ 697/2012, Χ. Τσενέ, Η θεμελίωση της εφαρμογής του π.δ. 219/1991 στις συμβάσεις πλαίσιο διανομής, ΕπισκΕΔ 2011/628, Ι. Δρυλλεράκης, Η αναλογική εφαρμογή του ΠΔ 219/1991, ΔΕΕ 2011/668, Θ. Κατσάς, Η αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του ΠΔ 219/1991 στην περίπτωση παροχής διαμεσολαβητικών υπηρεσιών με τη μορφή πρακτορείας, ΔΕΕ 2012, Ι. Δρυλλεράκης, Και πάλι η υποχρέωση αποζημίωσης πελατείας στις υπηρεσίες, Forum μελών ΣΕΕ, www.syneemp.gr

[8] Πρόκειται για την Τακτική Ολομέλεια Β’ Σύνθεσης: Ρένα Ασημακοπούλου, Πρόεδρο Αρείου Πάγου, Θεοδώρα Γκοΐνη, Χαράλαμπο Δημάδη, Γεώργιο Γιαννούλη, Αντιπροέδρους, Βιολέττα Κυτέα, Αντώνιο Αθηναίο, Δημήτριο Μαζαράκη, Παναγιώτη Ρουμπή, Ανδρέα Δουλγεράκη, Κωνσταντίνο Φράγκο, Γεώργιο Αδαμόπουλο, Κωνσταντίνο Τσόλα, Δημήτριο Κράνη - Εισηγητή, Ανδρέα Ξένο, Δημήτριο Κόμη, Αντώνιο Ζευγώλη, Ασπασία Καρέλλου, Αργύριο Σταυράκη, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου -Πετρουλάκη, Δήμητρα Λεοντάρη - Μπουρνάκα, Ιωάννη Χαμηλοθώρη, Χρυσούλα Παρασκευά, Μιχαήλ Αυγουλέα, Βασίλειο Καπελούζο, Χαραλαμπία Σίμου, Παναγιώτη Χατζηπαναγιώτη, Πάνο Πετρόπουλο και Ευγενία Προγάκη, Αρεοπαγίτες, (κωλυομένων των λοιπών Δικαστών της σύνθεση)

[9]



 Επιστημονικές εκδηλώσεις : Συνέδρια
Ο Σύνδεσμος διοργανώνει ετησίως ένα Πανελλήνιο Συνέδριο Εμπορικού Δικαίου, που διεξάγεται  σε επιλεγόμενη πόλη της Ελλάδος , συνήθως τέλη Οκτωβρίου - αρχές Νοεμβρίου ...διαβάστε περισσότερα

 Επιστημονικές εκδηλώσεις : Ημερίδες
Ο Σύνδεσμος διοργανώνει ετησίως δύο ημερίδες με επίκαιρα θέματα ...διαβάστε περισσότερα

 Επιστημονικές συναντήσεις
Τα μέλη του Συνδέσμου Ελλήνων Εμπορικολόγων στην προσπάθεια ανταλλαγής απόψεων και συνεχούς ενημερώσεώς των, συναντώνται σε τακτά (ανά δεκαπενθήμερο) χρονικά διαστήματα στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΔΣΑ (Ακαδημίας 60) ...διαβάστε περισσότερα

  Οι Όμιλοι Επιχειρήσεων

29ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εμπορικού Δικαίου
...διαβάστε περισσότερα

  Αναμνηστικός Τόμος Λεωνίδα Γεωργακόπουλου
Από το Κέντρο Πολιτισμού Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τραπέζης της Ελλάδος
Τόμος I   |  Τόμος IΙ
Copyright 2005-2024 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΛΟΓΩΝ | Developed by NOMIKI BIBLIOTHIKI WEB SERVICES | Supported by zilsen